Astım krizi, astım semptomlarının aniden kötüleştiği ve solunum yollarını çevreleyen kasların sıkışmasının neden olduğu bir durumdur. Ancak astım krizi, astım atakları olarak da adlandırılan bu durum herkes için aynı değildir. Her bireyin astım atakları biraz farklı semptomlara veya semptomların şiddetine neden olabilir, ancak hepsinin ortak bir yanı vardır: semptomlarınızın hızla kötüleşmesi.
Astım krizi geçirirken neler yapmanız gerektiğini ve saldırıyı önlemek için ipuçlarını aşağıda bulabilirsiniz:
1. İlaçları Kullanın:
- Astım krizi başladığında, doktorunuzun reçete ettiği astım ilaçlarını kullanmaya başlayın. Genellikle bu ilaçlar hızlı bir şekilde semptomları hafifletir.
- Inhaler veya nebulizör kullanımı, ilaçların hızla solunum yollarına ulaşmasına yardımcı olabilir.
2. Rahatça Oturun:
- Saldırı sırasında rahat bir pozisyon alın. Eğilmeyin veya yatmayın, çünkü bu solunumu daha da zorlaştırabilir.
- Sırtınızı desteklemek için bir duvara veya yastığa dayanabilirsiniz.
3. Soğuk Hava ve Tetikleyicilerden Kaçının:
- Soğuk hava, astım semptomlarını kötüleştirebilir. Eğer mümkünse, sıcak ve nemli bir ortamda bulunmaya çalışın.
- Bilinen tetikleyicilerden kaçının, örneğin evinizde sigara içilmemesini sağlayın.
4. Panik Yapmayın:
- Panik yapmak solunumu daha da zorlaştırabilir. Sakin kalmaya çalışın ve derin nefes almaya odaklanın.
- Kendinizi sakinleştirmek için meditasyon veya derin nefes egzersizleri yapabilirsiniz.
5. Acil Yardım Çağırın:
- Semptomlar hızla kötüleşiyorsa veya inhaler kullanımı işe yaramıyorsa hemen acil yardım çağırın.
- Astım krizi ciddi bir durum olabilir ve profesyonel tıbbi yardım gerekebilir.
6. Daha Sonra Doktorunuzla Görüşün:
- Astım krizi sonrasında mutlaka doktorunuzla iletişime geçin. Semptomların nedenlerini ve nasıl önleyebileceğinizi tartışın.
- Astım yönetim planınızı gözden geçirin ve gerektiğinde güncelleyin.
Astım krizi, her astımlı için farklı semptomlarla ortaya çıkabilir. Bu nedenle kişiselleştirilmiş bir astım yönetim planınızın olması önemlidir. Doktorunuzun önerilerini dikkate alın ve astım krizlerini önlemek için tetikleyicileri tanımaya çalışın. Kendi semptomlarınızı iyi anlamak ve doğru tedaviyi uygulamak, astımı etkili bir şekilde yönetmenize yardımcı olacaktır.
Astım Belirtileri ve Tetikleyicileri
Astım krizi, solunum yollarını çevreleyen kasların aniden sıkışması nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Bu krizin belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bu belirtiler arasında şunlar bulunabilir:
- Nefes Almada Zorluk: Astım krizi sırasında nefes almak zorlaşabilir. Hava yolları daraldıkça, normal solunum mücadeleli hale gelebilir.
- Hırıltı: Astım krizleri sırasında hırıltı sesleri duyulabilir. Bu, hava yollarındaki daralma ve tıkanma nedeniyle ortaya çıkar.
- Öksürme: Özellikle gece veya sabahları, astım krizi sırasında öksürme artabilir. Öksürme, hava yollarındaki tahrişin bir sonucu olabilir.
- Mukus Üretimi: Astım krizi, mukus üretiminde artışa neden olabilir. Bu durum öksürükle birlikte görülebilir.
- Nefes Darlığı: Astım krizi nedeniyle nefes darlığı yaşanabilir. Hava yollarının daralması, normal solunumu engeller.
- Göğüste Sıkışma veya Basınç: Astım krizi sırasında göğüste bir sıkışma veya baskı hissi olabilir. Bu, solunum zorluğunun bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
- Konuşma Güçlüğü veya Hipoksi: Astım krizi şiddetliyse, konuşmakta zorlanma veya hipoksi denilen oksijen eksikliği yaşanabilir. Bu durumda dudaklar veya tırnaklar maviye dönebilir.
Astım krizlerinin tetikleyicileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en yaygın nedenler şunlardır:
1. Alerjiler: Polen, küf, toz akarları, hamamböcekleri ve özellikle kedi tüyleri gibi alerjenler, alerjik astımı olan kişilerde krizlere neden olabilir.
2. Enfeksiyonlar: Üst solunum yolu enfeksiyonları, özellikle soğuk algınlığı, grip veya sinüzit, astım krizlerinin yaygın nedenlerindendir.
3. Sigara Dumanı: Pasif içicilik veya kendi sigara içme alışkanlığı, astım semptomlarını tetikleyebilir.
4. Parfüm ve Kokular: Yoğun parfümler veya güzel kokular, bazı kişilerde astım krizlerine yol açabilir.
5. Stres ve Güçlü Duygular: Stres, astım semptomlarını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.
6. Soğuk Hava: Soğuk hava, astımı olan kişilerde solunum yollarının daralmasına neden olabilir.
7. Egzersiz: Egzersiz astımı olan kişilerde semptomları artırabilir. Ancak bu durumu yönetmek için önlemler alınabilir.
8. Asit Reflü: Asit reflü, bazı kişilerde astım semptomlarını şiddetlendirebilir.
9. Kötü Hava Koşulları: Şiddetli rüzgarlar gibi hava koşulları, astım semptomlarını kötüleştirebilir.
Astım krizi belirtileri kişiden kişiye değişebilir, bu nedenle astım yönetim planınızı doktorunuzla gözden geçirmek önemlidir. Ayrıca tetikleyicileri tanımak ve bunlardan kaçınmak, astım krizlerini önlemenize yardımcı olabilir.
Astım Ataklarını Önleme
Astım atakları, hafiften şiddetliye kadar farklılık gösterebilir ve bazıları acil tıbbi müdahale gerektirebilirken, daha hafif ataklar genellikle evde yönetilebilir. İşte astım ataklarını önlemek için denemeniz gereken bazı yöntemler:
- Tetikleyicilerden Kaçının: Astım ataklarının nedenlerini tanıyorsanız, bu tetikleyicilerden mümkün olduğunca uzak durmaya çalışın. Bunu yaparak, astım ataklarını tamamen önlemeye yardımcı olabilirsiniz. Örneğin, evcil hayvan alerjileriniz varsa, kedi tüylerinden kaynaklanan bir krizden kaçınmak için kedili bir ortamdan uzak durun.
- Eylem Planını Takip Edin: Her astım hastası, kişiselleştirilmiş bir astım eylem planına sahip olmalıdır. Bu planlar, astım krizi sırasında yapmanız gereken adımları size rehberlik eder. Hazırlıklı olmak önemlidir.
- Kurtarma İnhalerinizi Kullanın: Astım krizi sırasında hızlı etkili bronkodilatörler, yani kurtarma inhalerleri, hava yollarını açarak nefes almanıza yardımcı olabilir. Her astım hastası bir kurtarma ilacına sahip olmalı ve bunu her zaman yanlarında taşımalıdır.
- Sakin Olun: Astım krizi sırasında sakin kalmak önemlidir. Panik yapmak yerine üst vücudunuzu rahatlatmak ve nefes alışverişinizi kontrol altına almak, krizi daha iyi yönetmenize yardımcı olabilir.
- Tıbbi Yardım Alın: Astım krizi geçmişte ciddi bir şekilde yaşandıysa veya kurtarma inhalerinizin bir dozundan sonra semptomlarınız düzelmezse, tıbbi yardım almalısınız. Bazı işaretler tıbbi yardım gerektirebilir, örneğin, nefes darlığı nedeniyle konuşamamak veya kurtarma spreyini kullanmasanız bile nefes almak için göğüs kaslarınızın çalışması.
Astım ataklarını önlemek ve yönetmek için astım eylem planınızı doktorunuzla belirlemeniz önemlidir. Bu plan, belirli tetikleyicilere karşı alınacak önlemleri ve astım semptomları başladığında yapmanız gerekenleri içermelidir. Unutmayın ki astım yönetimi, krizleri önlemek ve semptomları hafifletmek için düzenli takip ve tedavi gerektirir.